Bevoegdheid
Juridische context
Inleiding
Vlaanderen en de lokale besturen slaan, d.m.v. het Lokaal Energie- en Klimaatpact (LEKP) sinds 2021 de handen in elkaar om samen de nodige transitie in het energie- en klimaatbeleid waar te maken. De stad Tienen engageerde zich en besliste in de gemeenteraad van 28 oktober 2021 het LEKP 1.0 mee te ondertekenen.
Het doel van het LEKP 1.0 is om aan de hand van concrete en herkenbare werven (zie hieronder) in te zetten op krachtdadig beleid. Er wordt hierbij ingezet op een gelijktijdige bottom-up en top-down aanpak. De doelstellingen behalen is een taak van zowel het Vlaamse bestuur, het lokale bestuur als alle inwoners, bedrijven en handelaars van de stad.
Het Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.0 is een vervolg en uitbreiding op LEKP 1.0. De stad Tienen besliste in de gemeenteraad van 24 november 2022 deze eveneens te ondertekenen. Voorliggende rapportering betreft enkel het LEKP 1.0. In voorliggende rapportering worden ook de uitgebreide doelstellingen van het LEKP 2.0 opgenomen.
Het LEKP zet in op vier werven:
- Werf 1: Laten we een boom opzetten
- Werf 2: Verrijk je wijk
- Werf 3: Elke buurt deelt en is duurzaam bereikbaar
- Werf 4: Water. Het nieuwe goud
Naast de vier werven wordt gerapporteerd over de algemene doelstellingen.
Elk jaar zal over de vooruitgang van het LEKP gerapporteerd worden aan de gemeenteraad. Dit zowel in het kader van het meerjarenplan en de gebruikte budgetten als voorliggende rapportering die ingaat op de specifieke werven en de vooruitgang daarvan. Het rapport wordt opgemaakt via het klimaatpactportaal van het Agentschap Binnenlands Bestuur en aangevuld met gekende data.
Ondertussen is duidelijk dat de Vlaamse overheid niet verder zal inzetten op het LEKP. De subsidie is een eindig verhaal met nog een subsidie voor het jaar 2025 dat in 2026 zal worden uitbetaald. Het is nog niet geweten wat er in de plaats zal komen wat ondersteuning voor de uitvoering van het klimaatactieplan betreft.
LEKP rapport
Het volledige rapport werd toegevoegd in bijlage. De stad kan zelf kiezen op welke werven meer of minder wordt ingezet of meer of minder prioritair worden aangepakt. Aangezien vergroening een belangrijke beleidsdoelstelling is in het meerjarenplan van de stad, werd hier bijvoorbeeld meer op ingezet. Rond andere werven werden dan weer verschillende zaken opgestart die in de volgende jaren een positieve bijdrage zullen leveren aan de vier werven.
De voornaamste gegevens worden hieronder weergegeven:
- Werf 1: Laten we een boom opzetten
Ten opzichte van 2024 steeg het aantal bomen met 396. Het gaat om aanplantingen door de technische dienst van de stad, aanplantingen door het Regionaal Landschap Zuid-Hageland en aanplantingen door particulieren die plantgoed aankochten via de samenaankoop 'Behaag je tuin'.
Het aantal lopende meter haag/heg/houtkant steeg met 957 meter. Dit is een inschatting op basis van het aantal plantgoed voor haag/heg/houtkant dat werd verdeeld via de samenaankoop 'Behaag je tuin' van het Regionaal Landschap Zuid-Hageland en aanplantingen door de eigen technische dienst van de stad.
Het aantal vierkante meter natuurgroenperken is stabiel gebleven. Hier behaalde we reeds ruim (195%) de doelstellingen die voor ons grondgebied werden vooropgesteld.
- Werf 2: Verrijk je wijk
Onder deze werf vallen collectieve renovatieprojecten. Fluvius beheert de aanvragen van een burenpremie voor collectieve renovatieprojecten, op grondgebied van Tienen. De stad voorziet via het Wooninfopunt en bijhorend energieloket wel informatie en begeleiding voor individuele renovaties. Inwoners van de stad kunnen hier terecht voor vragen rond steunmaatregelen, energiebesparende investeringen, besparingstips, enzovoort. In de rapportering word vermelding gemaakt van 8 bijkomstige collectief renovatieproject in 2024.
Coöperatieve en participatieve hernieuwbare energieprojecten zijn ook een onderdeel van deze werf. Tot op heden heeft de werking hierrond nog niet tot resultaten op het terrein geleid.
Rond wijkverbeteringscontracten, klimaattafels en energiegemeenschappen werd geen werking opgestart. Gezien het einde van het LEKP in 2025 zal hier ook geen werk meer van gemaakt worden en wordt ingezet op andere werven en onderdelen.
- Werf 3: Elke buurt deelt en is duurzaam bereikbaar
Het aantal deelwagens is verdubbeld van 4 naar 8 voor het grondgebied van Tienen. Het uitrollen van elektrische laadpunten wordt door de Vlaamse overheid georganiseerd. Met het principe Paal volgt Wagen in het achterhoofd wordt deze uitrol voornamelijk vraag en data gestuurd. Het aantal laadpunten voor elektrische wagens steeg ten opzichte van de vorige rapportering met 242.
Laatste onderdeel van deze werf is het aanleggen van nieuw of structureel opgewaardeerde fietspaden. Momenteel staat de teller op 1300 meter, dit zijn de gegevens gelinkt aan het Fietsfonds en gaat enkel om nieuwe of structureel opgewaardeerde fietspaden. Vernieuwen van bestaande fietspaden, tenzij een serieuze verbetering, valt hier niet onder.
- Werf 4: Water. Het nieuwe goud.
Onder deze werf vallen ontharding en hemelwateropvang. De stad Tienen voorziet in de aanleg van nieuwe openbare infrastructuur minder verhardingen met ruimte voor groen en water. Ook het promoten van geveltuintjes leidt tot ontharding van het openbaar domein, deze gegevens werden meegenomen. In 2024 nam de stad deel aan het kampioenschap tegelwippen. Zo werd ingezet op sensibilisering van de bevolking om tot ontharding over te gaan. Hierdoor steef het aantal vierkante meters ontharding van 10 m² vorig jaar naar 435,91 m² nu.
- Algemene doelstellingen
In de evolutie van het primaire energieverbruik zien we een daling van 20,39% waar de teller vorig jaar op 0,88% stond. In het kader van de energiecrisis werden verschillende actie opgestart bij de stad om het energieverbruik te beperken. De cijfergegevens zijn afkomstig van het effectieve energieverbruik van de stad. De sterke daling kan niet aan één specifieke actie worden toegewezen.
Conclusie
In de rapportering werden de gekende gegevens aangevuld. De stad kan zelf kiezen op welke werven ze meer of minder inzet en waar de accenten tijdens de jaren gelegd of eventueel verschoven worden. De impact van de stad op de werven is ook niet altijd even groot, het behalen van de doelstellingen hangt dan ook niet alleen af van het lokaal beleid maar ook van het Vlaamse beleid en de inspanningen van de inwoners, verenigingen en bedrijven zelf.
Besluit
Enig artikel: De gemeenteraad neemt kennis van de rapportering over de vooruitgang van het LEKP 1.0 en 2.0.